Zorgvuldig geselecteerde onderstammen

De keuze van de onderstam is essentieel voor een evenwichtige groeikracht en optimale kwaliteit.
De onderstam moet voldoen aan twee doelstellingen: het overwinnen van de beperkingen van de bodem (magnesium-, kaliumopname, droogte- en waterstress,...) en het optimaliseren van de productdoelstellingen (opbrengst/kwaliteit).
Aan de hand van een grondanalyse en ligging van het perceel kunnen wij U adviseren bij de keuze van de juiste onderstam voor uw perceel.

Oorsprong van de onderstammen

In de 19e eeuw werd Europa geteisterd door de de druifluis (Phylloxera) die uit Amerika was overgekomen en een ware ravage aanrichtte op de Europeese wijngaarden.

Gezien de Amerikaanse wilde druivelaars resistent zijn tegen de luis werd een oplossing gevonden door de Europese druilaars te gaan enten op Amerikaanse onderstammen.

De Amerikaanse druivelaars hadden echter hun beperkingen en konden onder meer niet gedijen op de Europese kalkbodems. De Amerikaanse druivelaars bestaan echter uit verschillende families terwijl de Europese allen van dezelfde familie zijn. De Amerikaanse druivelaars (Vitis riparia, rupestris en berlandieri) werden vervolgens onder elkaar gekruist of gekruist met de Europese druivelaar om zo betere eigenschappen te bekomen. Zo zijn er tal van onderstammen bekomen met heel uiteenlopende eigenschappen.

Hieronder een opsomming van de meest gebruikte onderstammen in West-Europa met hun eigenschappen:

Binova

Binova is een geselecteerde kloon van Selection Oppenheim 4 (SO 4) die nog iets kalkverdraagzamer is en bovendien een iets sterkere groei heeft.

Couderc 3309

Oorsprong
De variëteit Couderc 3309 bestaat sinds 1881 en is het resultaat van een kruising tussen Vitis riparia en Vitis rupestris.

Aanpassing aan de bodem
Couderc 3309 heeft een lage tot gemiddelde tolerantie voor chlorose en is slechts bestand tegen maximum 20 % totale kalksteen en 11 % actieve kalk. De onderstam verdraagt een lage zuurtegraad en neemt vlot magnesium op, maar heeft het soms moeilijk met de opname van kalium. De onderstam is gevoelig voor droogtestress in de zomer bij volle loofwand, voor wateroverlast en heel gevoelig voor chloor en hoge zoutgehalten. C3309 is uiterst geschikt voor diepe zandleem tot leemachtige kleigronden met weinig of geen kalksteen.

Effect op de plant
De ontwikkeling van de jonge planten loopt traag en de groeikracht is laag tot gemiddeld. De vegetatieve ontwikkeling is evenwichtig indien de vruchtbaarheid van de grond niet hoog is. 3309 C verhoogt de vruchtzetting bij bepaalde rassen. Planten die geënt worden op deze onderstam zorgen voor druiven van goede kwaliteit en worden gebruikt om onder andere Cabernet Franc, Cabernet-Sauvignon, Chardonnay, Colombard, Gamay, Gros Manseng, Melon, Merlot, Petit Manseng, Pinot, Sauvignon, Semillon, Riesling, Syrah en Tannat te produceren. Deze onderstam is niet met alle rassen verenigbaar. Er komen onder meer problemen voor met bepaalde klonen van onder meer Pinot blanc, Sauvignon blanc en Riesling. Combinaties met zeer groeikrachtige rassen met grote bladeren zoals Dornfelder, Acolon, Solaris,… vallen af te raden.

Fercal

Oorsprong
Fercal is in 1959 ontwikkeld door het Franse Entav-Inra en bestaat in tegenstelling tot de meeste andere onderstammen uit een zeer complexe kruising van meerdere Vitis- soorten.

Aanpassing aan de bodem
Fercal heeft een zeer sterke resistentie tegen chlorose (IPC120) en is zeer geschikt voor kalkbodems tot 60% kalk met 40% actieve kalk. Deze onderstam is tamelijk geschikt voor vochtige omstandigheden in de lente en heeft een gemiddelde tot hoge resistentie tegen droogte bij diep doorwortelbare bodems. Fercal heeft wel moeilijkheden met het opnemen van magnesium wanneer er te veel kalium in de bodem aanwezig is. Dit kan magnesiumgebrek-symptomen veroorzaken. Fercal is ook ideaal op zwaardere kleibodems en is niet geschikt voor zandbodems.

Effect op de plant
De groeikracht van Fercal is gemiddeld tot sterk te noemen en de vruchtbaarheid is goed met een gemiddelde afrijpingssnelheid. Fercal geeft een constante groeikracht en productie van goede kwaliteit.

Gravesac

Oorsprong
De Gravesac variëteit bestaat sinds 1962 en is het resultaat van een kruising tussen 161-49 Couderc en 3309 Couderc.

Aanpassing aan de bodem
Gravesac is bestand tegen maximum 15 % kalksteen en 6 % actieve kalk. De weerstand tegen chlorose is laag tot gemiddeld. Deze onderstam is zeer geschikt voor zuurdere bodems (beter dan SO4) en is ook aangepast aan vochtige omstandigheden in het voorjaar, met een matige weerstand tegen droogte. Gravesac is zeer geschikt voor zand- of grindbodems maar doet het ook goed op zwaardere grondsoorten.

Effect op de plant
Gravesac heeft een matige tot sterke groeikracht en vervroegt de afrijping. Planten die geënt worden op deze onderstam zorgen voor vrij hoge en regelmatige opbrengsten van goede kwaliteit. Gravesac is geschikt voor hoge plantdichtheden.

Kober 5 BB

Oorsprong
Kober 5 BB bestaat sinds 1896 en is het resultaat van een kruising tussen Vitis berlandieri en Vitis riparia van Euryale Rességuier.

Aanpassing aan de bodem
Deze onderstam is bestand tegen maximum 35 % totale kalksteen en 20 % actieve kalk. De weerstand tegen chlorose kan als matig tot goed worden beschouwd. De 5 BB is ook zeer geschikt voor natte omstandigheden en zandgronden.

Effect op de plant
Over het algemeen beschikt 5 BB over een zeer sterke groeikracht en heeft deze onderstam de neiging om de afrijping iets af te remmen. 5 BB is het best geschikt om uitgevallen planten te vervangen of op zeer droge en weinig vruchtbare percelen. Niet alle rassen kunnen op 5BB geënt worden. 5BB verhoogt de gevoeligheid van de planten voor misbloei. Door zijn hoge groeikracht kan de gevoeligheid voor Botrytis toenemen.

101-14 Millardet et de Grasset (MGt)

Oorsprong
Millardet et de Grasset 101-14 bestaat sinds 1882 en is het resultaat van een kruising tussen Vitis riparia en Vitis rupestris.

Aanpassing aan de bodem
Millardet et de Grasset 101-14 verdraagt slechts 20 % kalksteen, waarvan slechts 9 % actief. Hierdoor is deze onderstam chlorosegevoelig. Bovendien verdraagt 101-14 MGt geen al te lage zuurtegraad en is ze gevoelig voor kopertoxiciteit en boorgebrek. De onderstam kan droogtegevoelig zijn maar kan een vochtige bodem goed verdragen. 101-14 MGt heeft een vertakt wortelgestel en neemt magnesium goed op. De onderstam is geschikt voor redelijk diepe kleigronden met weinig of geen kalksteen en met voldoende watertoevoer.

Effect op de plant
De jonge planten hebben een vlotte ontwikkeling, maar de groeikracht is eerder beperkt waardoor de loofwand beter te beheersen is. De onderstam heeft bovendien een vervroegend effect op de afrijping en ook het hout rijpt beter af. De verkregen opbrengsten zijn matig en hebben vaak een lager gemiddeld trosgewicht in vergelijking met die van andere onderstammen. 101-14 MGt maakt het mogelijk om uitgebalanceerde kwaliteitsproducten met een goede rijpheid te verkrijgen. Vaak gebruikte combinaties zijn met Cabernet Franc, Cabernet-Sauvignon, Chardonnay, Chenin, Colombard, Gamay, Grenache, Petit Verdot, Sauvignon, Semillon en Syrah. 

Riparia Gloire de Montpellier (RGM)

Oorsprong
Dit is een zuivere selectie van Vitis riparia.

Aanpassing aan de bodem
Deze onderstam is aangepast aan zure of kalkloze bodems. Aan de andere kant is hij erg gevoelig voor chlorose en is hij slechts bestand tegen minder dan 15% "totale" kalksteen, 6% "actieve" kalksteen en een IPC van 5. Hij is goed aangepast aan vochtige groeiomstandigheden, maar is erg gevoelig voor droogte en is slecht geschikt voor te kleiachtige en compacte bodems. Deze onderstam neemt gemakkelijk kalium op, maar neemt magnesium slecht op. Het kan daarom het optreden van symptomen van magnesiumtekort, het uitdrogen van de stengels en de productie van minder zure most bevorderen. Het is een onderstam die de voorkeur verdient in redelijk vruchtbare grindgronden met omstandigheden die een voldoende watervoorziening mogelijk maken. Het moet worden vermeden in bodems die te arm, droog of ondiep zijn.

Effect op de plant
De dikte groei van de stam van deze onderstam blijft beperkt, deze onderstam zou een 'dunne voet' ontwikkelen, wat kan leiden tot aanzienlijke verschillen in diameter tussen de onderstam en de stam wat de noodzaak vergroot om deze planten goed te ondersteunen. De snelheid van ontwikkeling van jonge planten is goed bij deze onderstam. De kracht die door de Riparia Gloire de Montpellier aan de planten wordt verleend, is zeer laag. De Riparia Gloire de Montpellier is gunstig voor de bloeminitiatie, maar gezien de zeer lage verleende kracht zijn de verkregen opbrengsten over het algemeen beperkt. Het heeft een versnelde vegetatieve cyclus, wat de kwaliteit van de producten bevordert. Het heeft een zeer goede affiniteit en geeft goede resultaten met Cabernet-Sauvignon, Chardonnay, Chenin, Cot, Gros Manseng, Merlot, Sauvignon en Tannat.

Selection Oppenheim 4 (SO4)

Oorsprong
Selection Oppenheim 4 bestaat sinds 1896 en is het resultaat van een kruising tussen Vitis berlandieri en Vitis riparia van Euryale Rességuier.

Aanpassing aan de bodem
SO4 is bestand tegen 35 % kalksteen en 17 % actieve kalksteen. De weerstand tegen chlorose kan als matig beschouwd worden. De onderstam vertoont ook goed gedrag in licht zure bodems en de tolerantie voor zouten is redelijk goed. De droogteresistentie van SO4 is matig tot goed, maar de aanpassing aan natte omstandigheden is slecht tot gemiddeld. Selection Oppenheim 4 neemt moeilijk magnesium op wat kan leiden tot lamsteligheid. Deze onderstam is geschikt voor zandgronden waarin voldoende magnesium aanwezig is. Daarnaast is SO 4 ook geschikt voor vlakke percelen en arme, lichte kleibodems, maar niet voor compacte bodems.

Effect op de plant
Deze onderstam heeft de neiging om in de loop der jaren aanzienlijk smaller onder de entplaats te blijven dan erboven. De ontwikkelingssnelheid van de op SO4 geënte planten is zeer hoog en de groeikracht die deze onderstam aan de enten verleent is sterk, vooral tijdens het eerste deel van de levensduur van de wijngaard (eerste 15 jaar). SO4 maakt het dus mogelijk om hoge opbrengsten te verkrijgen vanaf de eerste jaren na het planten. Trossen moeten soms uitgedund worden om de kwaliteit te kunnen garanderen. SO4 genereert een goed suikergehalte, maar de verkregen wijnen missen vaak body en hebben soms kruidachtige tonen bij te hoge opbrengsten. SO4 heeft bovendien de neiging om de pH van de verkregen wijnen te verhogen. SO4 heeft een goede houtafrijping. SO4 is zeer geschikt voor het vervangen van planten in een bestaande wijngaard of voor hoge plantdichtheden.

Specialist in het kweken van druivenplanten voor wijnproductie in België en Nederland.